W piłce nożnej zazwyczaj do historii przechodzą zawodnicy, trenerzy i drużyny, które osiągały wyśmienite wyniki sportowe, zdobywały puchary, czy sięgały po mistrzowski tytuł. Jest też druga kategoria sportowców, która zapisała się na kartach historii futbolu ze względu na nietypowe zagrania, bądź zachowania podczas piłkarskich widowisk. Naszym bohaterem będzie dziś Antonin Panenka, który stał się inspiracją dla kolejnych zawodników podczas wykonywania rzutów karnych. Wyjaśniamy także sposób egzekwowania jedenastek przez czeskiego zawodnika, który już na stałe wpisał się do piłkarskiego słownika.
Co znajdziesz w artykule?
Kim był Antonin Panenka?
Antonin Panenka urodził się 2 grudnia 1948 roku w Pradze i był ofensywnym pomocnikiem, który przygodę z piłką nożną rozpoczął w Bohemiansie Praga, dla którego rozegrał ponad 230 spotkań. Następnie reprezentował barwy takich klubów jak: Rapid Wiedeń, VSE St. Pölten, Slovan Wiedeń, ASV Hohenau, Kleinwiesendorf. W klubowej piłce nożnej czeski zawodnik największe sukcesy osiągnął w Rapidzie Wiedeń, z którym dwukrotnie świętował mistrzowski tytuł oraz trzykrotnie zdobył krajowy puchar. Aktualnie Antonin Panenka to prezes Bohemians 1905.
Antonin Panenka z perspektywy czasu najmilej wspomina występy w reprezentacji, ponieważ to z nią osiągnął życiowy sukces. Drużyna Czechosłowacji osiągnęła historyczny sukces na Mistrzostwach Europy w Piłce Nożnej w 1976 roku. Turniej rozgrywany był po raz pierwszy w kraju komunistycznym, a jego gospodarzem była Jugosławia. Dokładnie 20 czerwca na stadionie Crveny Zvezdy w Belgradzie przy ponad trzydziestotysięcznej publice odbył się wielki finał. W nim zmierzyły się reprezentacje Czechosłowacji oraz Republiki Federalnej Niemiec. Choć Czechosłowacja z Antoninem Panenką w składzie przez długi czas prowadziła, to RFN wyrównał stan rywalizacji na minutę przed końcem regulaminowego czasu gry. Wobec tego, aby poznać zwycięzcę, konieczne było rozegranie dogrywki, która również nie przyniosła rozstrzygnięcia. W tej sytuacji odbył się konkurs rzutów karnych, w którym pomylił się Uli Hoeneß. Do decydującej jedenastki podszedł Antonin Panenka, którego strzał przeszedł do historii i jest wspominany do dziś.
Antonin Panenka zdawał sobie sprawę, że ciąży na nim olbrzymia presja, a jego skuteczne uderzenie może zapewnić Czechosłowacji zwycięstwo w ME 1976. Pomocnik ustawił futbolówkę na jedenastym metrze, wziął długi rozbieg i spojrzał w kierunku bramkarza RFN – Seppa Maiera. Gdy zabrzmiał gwizdek arbitra Panenka ruszył w kierunku piłki, którą kopnął w niezwykle widowiskowy sposób, posyłając ją technicznym strzałem w sam środek bramki. Golkiper RFN pofrunął w bok bramki i nie był w stanie obronić uderzenia pomocnika. Skutecznie wykonany rzut karny zapewnił Czechosłowacji tytuł i złote medale. Wydarzenia z Belgradu sprawiły, że Panenka przeszedł do historii i do dziś funkcjonuje w piłkarskim środowisku. Co więcej, piłkarz ma naśladowców swojego zagrania, ponieważ tak wykonywane rzuty karne mogliśmy zaobserwować wielokrotnie, nawet na mistrzostwach świata.
Rzut karny – Panenka
To, co wydarzyło się na stadionie Crveny Zvezdy w Belgradzie przeszło do historii piłki nożnej. Finał mistrzostw Europy 1976 i zachowanie Antonina Panenki w rzutach karnych sprawiło, że stał się inspiracją dla kolejnych zawodników. Dlaczego tak naprawdę ta jedenastka była taka niezwykła? Dotychczas większość zawodników podchodząc do piłki stojącej na jedenastym metrze, wybierało wariant siłowy bądź po prostu stawiało na precyzyjne uderzenie. Antonin Panenka wyłamał się z tej grupy i zastosował inne rozwiązanie, które było bardzo widowiskowe. Dlatego też zapadło kibicom w pamięci na długie lata.
Jak wyglądał rzut karny w wykonaniu Antonina? Panenka wziął bardzo długi, kilkumetrowy rozbieg, a następnie szybkim krokiem ruszył w kierunku futbolówki. Bramkarz RFN Sepp Maier nastawiony był na mocne uderzenie, lecz ku zaskoczeniu wszystkich Panenka przed uderzeniem piłki zwolnił, po czym delikatnie podciął futbolówkę, posyłając ją technicznym uderzeniem w sam środek bramki. Golkiper rywali rzucił się w lewą stroną bramki i nie był w stanie skutecznie interweniować po uderzeniu pomocnika.
Przykłady rzutów karnych w stylu Panenki
Zawodnik z Pragi opatentował niezwykły sposób wykonywania rzutów karnych, który stał się skuteczny. Wobec tego niejeden piłkarz postanowił zainspirować się Antoninem Panenką i wykorzystał metodę, którą zapoczątkował czechosłowacki pomocnik w piłce nożnej. Oczywiście wiele prób kończyło się sukcesem, lecz zdarzały się także wpadki. Poniżej przyglądamy się, kto wszedł w buty Antonina Panenki i powtórzył wyczyn pomocnika z finału ME 1976.
Najsłynniejsze rzuty karne – Panenka
Każdy, kto śledzi piłkę nożną i zacznie filtrować swoje wspomnienia pod kątem rzutów karnych wykonanych w stylu Antonina Panenki, od razu przypomni sobie finał mistrzostw świata z 2006 roku. W nim reprezentacja Francji zmierzyła się z reprezentacją Włoch. „Les Blues” już w 7. minucie stanęli przed szansą, aby objąć prowadzenie, ponieważ arbiter podyktował rzut karny. Do piłki ustawionej na jedenastym metrze podszedł kapitan Francuzów – Zinedine Zidane, który chwilę później rozpoczął bieg w kierunku piłki. Pomocnik wykorzystał sposób Panenki i podciął futbolówkę. Ta odbiła się od poprzeczki, a następnie za linią bramkową. Zidane może mówić o dużym szczęściu, a także czujności arbitrów, którzy wychwycili, że piłka znalazła się w bramce. Tym samym Gianluigi Buffon nie zachował czystego konta.
Podobnej sztuki dokonał inny z Francuzów, legendarny napastnik Arsenalu Londyn – Thierry Henry, który w meczu przeciwko Newcastle w 2003 roku w taki sam sposób zmylił golkipera, egzekwując rzut karny. Napastnik „Kanonierów” podciął piłkę w sam środek bramki i nie dał szans bramkarzowi rywali.
W ślady Antonina Panenki poszedł także Zlatan Ibrahimović podczas meczu PSG – Olympique Lyon w sezonie 2012/2013. Szwed zmylił golkipera, który rzucił się w prawą stronę bramki, a napastnik podcinką posłał futbolówkę w drugą stronę, w okolice okienka bramki, co dodało jeszcze większego kolorytu temu trafieniu.
Kolejnym zawodnikiem, który skorzystał z patentu Antonina Panenki jest Andrea Pirlo. Legendarny włoski pomocnik w ten sposób wykonał rzut karny podczas ćwierćfinału Euro 2012, w którym Włochy mierzyły się z Anglią, a do wyłonienia zwycięzcy konieczny był konkurs jedenastek. Pirlo wykorzystał swoje ogromne doświadczenie i podciął piłkę w sam środek bramki. Ostatecznie reprezentacja Włoch wyeliminowała „Synów Albionu”, a po zakończonym spotkaniu wszyscy zachwycali się strzałem Pirlo z rzutu karnego.
Próbę nerwów w konkursie rzutów karnych wytrzymał także Sebastian Abreu, który pokazał duży spokój i pewność siebie, decydując się na rozwiązanie à la Panenka. W ćwierćfinale MŚ 2010 pomiędzy Urugwajem a Ghaną po dogrywce tablica wyników wskazywała 1:1. Wobec tego piłkarze przystąpili do rzutów karnych. Te lepiej wykonywali gracze z Ameryki Południowej, a do piątej serii po stronie Urugwaju podszedł Sebastian Abreu. Napastnik ze stoickim spokojem podciął piłkę i pokonał bramkarza Ghany, który przygotowany był na silne uderzenie. Tym samym zapewnił swojej drużynie awans do kolejnej fazy turnieju, a Antonin Panenka doczekał się kolejnego naśladowcy i świetnej reklamy własnego zagrania.
Najczęstsze pytania – rzuty karne Panenka
Co znaczy Panenka?
To widowiskowy sposób na wykonanie rzutu karnego, który w piłce nożnej zapoczątkował Antonin Panenka podczas finału ME w 1976 roku. Zawodnik bierze długi rozbieg, po czym zbliżając się do piłki, zwalnia i zamiast mocnego strzału decyduje się na delikatne podcięcie piłki. Zagranie trwale wpisało się do terminologii piłkarskiej.
Czy można z rzutu karnego podać piłkę do innego gracza?
Zawodnik, który wykonuje rzut karny, może podać piłkę do innego gracza, lecz należy przy tym pamiętać, że piłka musi poruszyć się do przodu. Jest to tak zwany rzut karny „na raty”. Takie rozwiązanie nie może być stosowane w konkursie rzutów karnych.
