Piłka nożna to jedna z najpopularniejszych dyscyplin sportowych w naszym kraju. Same rozgrywki piłkarskie na świecie śledzi wiele milionów kibiców, emocjonując się rywalizacjami. Podobne emocje generuje futsal, dawniej zwany halówką. Futsal to odmiana piłki nożnej, której mecze rozgrywane są na hali. Mecze futsalu bywają naprawdę widowiskowe, a nieraz można zobaczyć na nich piękne i kombinacyjne akcje, które w tradycyjnej odmianie piłki nożnej są rzadkością.
W tym artykule przedstawimy Wam historię futsalu, ale przede wszystkim zasady gry w futsal, skupiając się także na wielu szczegółach, jak: boisko do futsalu i jego wymiary, różnice pomiędzy tradycyjną piłką nożną a futsalem. Dodatkowo opiszemy najbardziej prestiżowe turnieje futsalowe, natomiast na samym końcu skupimy się na zakładach bukmacherskich poświęconych futsalowi. Wskażemy możliwości przy okazji obstawiania futsalu, bukmacherów oferujących zakłady sportowe na futsal, a także legalnego bukmachera z najlepszą ofertą na futsal.
Co znajdziesz w artykule?
Historia futsalu
Początkowo w Polsce oficjalną nazwą używaną na futsal była piłka nożna halowa pięcioosobowa lub jak wcześniej wspomnieliśmy halówka. Futsal to nic innego jak zespołowa gra sportowa i odmiana piłki nożnej, której mecze rozgrywane są w hali. Sama nazwa futsal pochodzi od portugalskiego futebol de salão i hiszpańskiego fútbol sala lub fútbol de salón, co tłumaczy się jako halowa piłka nożna.
Futsal zakłady bukmacherskie
Po raz pierwszy pokaz gry w pięcioosobową odmianę piłki nożnej miał miejsce latem 1930 roku w Montevideo, czyli na terenie dzisiejszego Urugwaju. Za pomysłodawcę futsalu, a zarazem twórcę tej dyscypliny sportowej uważa się Juana Carlosa Cerianiego. Na samym początku ta odmiana piłki nożnej była głównie przeznaczona dla dzieci i młodzieży. Dlaczego? Po prostu rozmiary gry dostosowano do ich potrzeb i możliwości – mniejsze pole gry, niż miało to miejsce w przypadku tradycyjnego meczu piłkarskiego. Juan Carlos Ceriani dopuszczał możliwość rywalizacji na hali, ale także na zewnątrz. Zainteresowanie pięcioosobową odmianą piłki nożnej zwiększało się, ponieważ w tamtym czasie w Urugwaju rozgrywano premierowe finały Mistrzostw Świata w piłkę nożną. Dodatkowo w tym okresie w São Paulo w Brazylii wymyślono podobną odmianę gry futbolowej, a rozgrywki toczyły się na boiskach do koszykówki, bez użycia band.
Jak się później okazało, powoli rozwijający się futsal zyskał olbrzymią popularność w Ameryce Południowej, a szczególnie w “Kraju Kawy”, czyli Brazylii. Warto zaznaczyć, że przepisy gry w futsal jako pierwsi spisali Brazylijczycy w 1958 roku, a pierwsza oficjalna międzynarodowa impreza odbyła się w 1965 roku. Był to Puchar Ameryki Południowej, w którym bezkonkurencyjny okazał się Paragwaj. Turniej organizowany był siedmiokrotnie, natomiast jego ostatnia edycja miała miejsce w 1979 roku i co warte podkreślenia, aż sześć razy triumfowała Brazylia.
Mecze futsalu, w których rywalizowało po pięciu zawodników, zyskiwały kolejnych zwolenników, a sama dyscyplina sportowa znacząco się rozwijała. W 1971 roku została powołana Międzynarodowa Federaja Futsalu – Federación Internacional de Fútbol de Salón (FIFUSA), która odpowiadała za zarządzania grą. Międzynarodowa Federacja Futsalu pierwsze oficjalne Mistrzostwa Świata zorganizowała dziesięć lat później, a więc w 1981 roku w São Paulo. Z kolei cztery lata później powstała oficjalna nazwa dyscypliny, a więc – futsal.
Rozwój piłki nożnej pięcioosobowej na hali spowodował, że w 1988 roku FIFA włączyła piłkę nożną halową do swoich kompetencji. Następnie spisała zasady nowej dyscypliny sportowej. Pierwsze Mistrzostwa Świata w halowej piłce nożnej pod egidą FIFA odbyły się w styczniu 1989 roku w Rotterdamie. Turniej rozgrywany w Holandii zakończył się zwycięstwem Brazylii, która była bezkonkurencyjna. We wspomnianych MŚ uczestniczyło szesnaście zespołów narodowych. Trzy lata później odbyła się kolejna impreza, a jej oficjalna nazwa to: Mistrzostwa Świata w piłce pięcioosobowej FIFA i została rozegrana w Hongkongu. W 1996 odbył się turniej w Gwatemali, gdzie pojawiła się nazwa Mistrzostwa Świata w Futsalu FIFA, która obowiązuje do dziś.
W 2002 roku członkowie Panamerykańskiej Konfederacji Futsalu (PANAFUTSAL) utworzyli Światowy Związek Futsalu – Asociacion mundial de Futbol de Salom (AMF), który jest niezależny od działalności FIFA.
Kiedy futsal jako dyscyplina sportowa zaczęła funkcjonować na polskich parkietach? Miało to miejsce w latach 80. ubiegłego wieku, a premierowe Mistrzostwa Polski odbyły się w 1989 roku. Trzy lata później w kwietniu reprezentacja Polski rozegrała pierwszy mecz międzynarodowy, w którym zremisowała z Rosją 7:7. Jak sytuacja wyglądała w przypadku rozgrywek ligowych? Liga Halowa Piłki Nożnej Pięcioosobowej wystartowała w 1994 roku i do dziś funkcjonuje, jako Ekstraklasa Futsalu. Rozwój tego sportu nastąpił dzięki powołaniu dedykowanego organu w 2010 roku, czyli spółki Futsal Ekstraklasa Sp. z. o. o. Od sezonu 2010/2011 odpowiada ona za rozgrywki najwyższej ligi futsalowej, w miejsce PZPN. Ligowe rywalizacje w Polsce odbywają się w systemie jesień-wiosna, a aktualnie w naszym kraju funkcjonują: Ekstraklasa, I liga oraz II liga. Oczywiście w ramach halowych rywalizacji rozgrywane są turnieje o Puchar Polski, a także Superpuchar Polski. Najbardziej utytułowanym polskim klubem w futsalu jest Rekord Bielsko-Biała, natomiast na podium plasują się także: Clearex Chorzów i P.A. Nova Gliwice.
Wraz z rozwojem futsalu jako profesjonalnej dyscypliny sportowej zaczęły także funkcjonować amatorskie rozgrywki piłki nożnej halowej. Można tutaj wymienić na przykład środowiskowe Ligi Futsalu.
Zasady gry w futsal
Jak już wcześniej zaznaczyliśmy futsal to piłka nożna na hali. Wobec tego, że rywalizacje w piłkę nożną toczą się w zamkniętym pomieszczeniu, konieczne było dostosowanie zasad do tej dyscypliny sportowej. Zasady gry futsalu nie są skomplikowane, a główne różnice dotyczą reguł jej przerywania i liczenia czasu. Można powiedzieć, że większość zasad futsalowych rywalizacji, w których mierzą się drużyny po pięciu zawodników, są bardzo intuicyjne.
Boisko do futsalu
Boisko halowe do futsalu w pewnym sensie przypomina tradycyjną arenę rywalizacji piłkarskich. Oczywiście inna jest nawierzchnia, a także jego rozmiary. Jednak są pewne podobieństwa jak dwie połowy, dwa pola karne (różnią się w porównaniu z dużym boiskiem), dwie bramki.
Wymiary i wygląd boiska oraz piłki do futsalu – najważniejsze cechy charakterystyczne
Jak wyglądają wymiary boiska w futsalu? Długość linii bocznej musi być większa niż długość linii bramkowej i musi zmieścić się w przedziale 25-42 metry, natomiast szerokość powinna mieć 15-25 metrów. W przypadku zawodów międzynarodowych długość boiska do futsalu powinna liczyć 38-42 metrów, a szerokość 18-22 m. Dwie dłuższe linie graniczne nazywane są liniami bocznymi, natomiast dwie krótsze to linie bramkowe. Należy podkreślić, że wszystkie linie mają szerokość ośmiu centymetrów, a na środku funkcjonuje okrąg o promieniu trzech metrów.
Pole karne różni się wyglądem w stosunku do tradycyjnej „szesnastki” na stadionie piłkarskim, ponieważ nie jest prostokątne. Tworzy się je za pomocą zakreślenia łuków o promieniu sześciu metrów, łączących się z jednej strony pod kątem prostym z linią bramkową, a z drugiej strony połączone są ze sobą linią równoległą do linii bramkowej o długości 3,16 m.
Na boisku do futsalu specjalnie oznaczone prostopadłymi pasami są pola zmian. Jak one wyglądają i po co one funkcjonują? Mają po pięć metrów szerokości i częściowo zachodzą na pole gry oraz wychodzą poza boisko. Wykorzystuje się je normalnie w czasie trwania spotkania, podczas akcji. Ich dedykowana funkcja objawia się wówczas, gdy trenerzy dokonują korekt w składach i przeprowadzają zmiany.
Na boisku do piłki nożnej halowej wyznaczone są dwa punkty karne. Jeden znajduje się w odległości sześciu metrów od linii bramkowej, natomiast drugi dziesięć metrów od środka bramki. Drugi punkt karny wykorzystuje się, gdy egzekwowany jest przedłużony rzut karny.
Jeżeli chodzi o nawierzchnię boiska do futsalu, to nie została ona ściśle określona i sprecyzowana, co do materiału. Ustalone zostało, że musi być gładka, płaska i nieścieralna, dlatego do tworzenia boisk, na których rozgrywa się mecze piłki nożnej halowej, zazwyczaj stosuje się tworzywa sztuczne albo drewno.
Piłka halowa różni się zdecydowanie od tradycyjnego meczu piłkarskiego na dużym boisku. Rywalizacja toczy się na mniejszym polu gry, więc na parkiecie przebywa mniejsza liczba zawodników przez co futsal jest bardziej dynamiczną dyscypliną sportu, a co za tym idzie, generuje jeszcze większe emocje. Nie brakuje w nim zwrotów akcji, szybko zdobywanych bramek. Skrupulatnie liczony czas, który w trakcie gry jest zatrzymywany, powoduje, że w rzeczywistości halowe pojedynki trwają znacznie dłużej. W tym akapicie prześledzimy największe różnice pomiędzy futsalem a piłką nożną.
Zawodnicy i zmiany w meczu futsalu
Drużyny biorące udział w meczach futsalu zobowiązane są do posiadania odpowiedniej liczby zawodników, którzy wybiegną na parkiet. W zawodach biorą udział dwie drużyny. Każda drużyna musi składać się z przynajmniej pięciu zawodników, w tym jeden bramkarz. Maksymalna liczba zawodników rezerwowych wynosi dziewięć osób. Warto podkreślić, że liczba zmian podczas meczu jest nieograniczona, a te są przeprowadzane z reguły bardzo szybko przy ławce rezerwowych. W futsalu bardzo często, szczególnie w końcowej fazie meczu, gdy drużyna goni wynik, stosowany jest manewr wycofywania bramkarza. Golkiper może zamienić się miejscami z zawodnikiem z pola. W ten sposób zespoły starają się wykorzystać przewagę i tym samym próbują sprawić, że drużyna przeciwna straci gola.
Spotkanie futsalu trwa dużo krócej niż tradycyjny mecz piłki nożnej. Rywalizacja na hali składa się z dwóch połów. Każda z nich trwa po 20 minut, więc łączny czas gry to 40 minut. Czas trwania przerwy wynosi maksymalnie 15 minut. Warto zaznaczyć, że w futsalu funkcjonuje przywilej dla trenerów prowadzących zespół, którzy pragną przekazać zawodnikom wskazówki. Obie drużyny mogą skorzystać z czasu dla drużyny w każdej połowie meczu. Trenerzy mogą zgłosić chęć uzyskania przerwy w każdej chwili. Trwa ona jedną minutę i może zostać udzielona w każdej chwili, gdy zespół ubiegający się o nią jest w posiadaniu piłki. Każda drużyna może skorzystać z czasu po jeden raz w każdej z części gry. Jeżeli zespół pominął minutowy czas przerwy w pierwszej połowie, to nie przechodzi ona na drugą część spotkania.
Spore różnice w futsalu w porównaniu do klasycznej piłki nożnej zachodzą wśród sędziów. Na hali funkcjonuje dwóch arbitrów, którzy odpowiadają za wydarzenia boiskowe. Sędzia główny i drugi sędzia mają prawo do napomnienia lub wykluczenia zawodników. Obaj sędziowie poruszają się po przeciwnej stronie pola gry. W futsalu nie ma sędziów bocznych, ponieważ nie obowiązują spalone. Pozostali arbitrzy to trzeci sędzia i sędzia czasowy. Sędzia czasowy odpowiada za czas gry, a więc włączanie i zatrzymywanie zegara, a także kontrolowanie minutowych przerw w grze. Ponadto czuwa nad karami dwuminutowymi, a także pilnuje, który z zawodników rezerwowych zajmie miejsce zawodnika usuniętego z boiska. Dodatkowo notuje liczbę fauli i używa sygnału dźwiękowego. Z kolei trzeci sędzia odpowiada za protokoły. Wobec tego zapisuje nazwiska i numery strzelców bramek, numery zawodników napomnianych, zawodników wykluczonych z gry itd.
W futsalu sędziowie za faule i rażące przewinienia mogą pokazać żółtą kartkę i czerwoną kartkę. W przypadku obejrzenia przez gracza czerwonej kartki zostaje on wykluczony z gry. Zgodnie z przepisami zawodnik wykluczony nie może powrócić już na parkiet ani zajmować miejsca na ławce rezerwowych. Zawodnik rezerwowy za wykluczonego gracza może wejść do gry dopiero po upływie dwóch minut od wykluczenia kolegi, pod warunkiem że osłabiona drużyna nie straci wcześniej bramki. Jeżeli drużyna przeciwna zapisze trafienie, a jedna drużyna grała w czterech zawodników przeciwko pięciu zawodnikom, to mogą oni uzupełnić skład. Analogicznie wygląda sytuacja w przypadku, gdy liczba zawodników jest różna, a zespół grający w osłabieniu straci gola.
W futsalu funkcjonuje taki termin jak faule akumulowane. Warto podkreślić, że sędziowie liczą liczbę fauli. Pięć pierwszych przewinień, których dokona każda drużyna w jednej połowie, karana jest rzutem wolnym i wznowieniem gry z punktu przewinienia. Należy podkreślić, że zawodnicy muszą znajdować się wtedy co najmniej pięć metrów od piłki, zanim futbolówka zostanie wprowadzona do gry. Z kolei każdy następny faul skutkuje tak zwanym przedłużonym rzutem karnym. Przedłużony rzut karny wykonuje się z drugiego pola karnego, a więc z odległości dziesięciu metrów od bramki. Piłkę do gry należy wprowadzić bezpośrednim uderzeniem na bramkę rywala. Pomiędzy piłką a bramką nie może znajdować się wówczas żaden zawodnik, z wyjątkiem bramkarza.
Piłka do futsalu
Piłka do futsalu
Piłka do futsalu różni się od tradycyjnej futbolówki, którą grają zawodnicy na dużym boisku. Piłka nożna halowa ma obwód 62-64 centymetry i waży z reguły około 450 gramów. Jest ona nisko odbijająca, a więc odbija się maksymalnie na wysokość 50-65 centymetrów. Jak można zaobserwować, mecze futsalu charakteryzują się tym, że z reguły piłka porusza się po ziemi, a rzadko gra toczy się górą. Zawodnicy ograniczają długie i wysokie podania, starając się szybko rozgrywać futbolówkę od nogi do nogi.
Turnieje futsalowe
Podobnie jak w piłce nożnej tak samo w przypadku futsalu organizowane są różnego rodzaju rozgrywki międzynarodowe i turnieje. Imprezy o większym zasięgu jak FIFA Futsal World Cup, UEFA Futsal EURO, czy UEFA Liga Mistrzów Futsal. Ponadto w Polsce najbardziej prestiżową ligą w piłkę halową jest Futsal Ekstraklasa.
FIFA Futsal World Cup
Mistrzostwa Świata w Futsalu rozgrywane są od 1989 roku. Od pierwszej edycji turnieju impreza odbywa się cyklicznie co cztery lata, w lata parzyste począwszy od 1992 roku. Obecnymi mistrzami Świata jest Portugalia, która pokonała reprezentację Argentyny podczas MŚ w Futsalu 2021, które rozgrywane były na Litwie.
UEFA Futsal EURO
Drugą międzynarodową imprezą pod kątem wielkości w futsalu są Mistrzostwa Europy, organizowane pod egidą UEFA. Po raz pierwszy impreza odbyła się w 1996 roku w Hiszpanii. Uczestniczyło w niej sześć reprezentacji narodowych. Wraz z kolejnymi latami powiększono grono zespołów biorących udział w rozgrywkach. W 2022 roku w Niderlandach rozegrano ME z udziałem szesnastu drużyn. W imprezie triumfowała Portugalia.
UEFA Liga Mistrzów Futsal
Liga Mistrzów w Futsalu to międzynarodowe, europejskie, klubowe rozgrywki w piłce nożnej halowej. Zostały utworzone z inicjatywy UEFA w 2001 roku i zastąpiły Klubowe Mistrzostwa Europy. Są przeznaczone dla najlepszych drużyn z europejskich lig futsalowych. Aktualnym zwycięzcom rozgrywek Liga Mistrzów Futsal jest hiszpańska FC Barcelona.
Futsal Ekstraklasy
Ekstraklasa w futsalu jest najwyższą w hierarchii ligą piłki nożnej halowej w Polsce. Do 2008 roku funkcjonowała pod nazwą pierwsza liga futsalu. Bierze w niej udział szesnaście zespołów, które walczą o mistrzostwo Polski w futsalu, natomiast najsłabsze kluby notują spadek do niższej ligi. Rozgrywki są organizowane przez spółkę Futsal Ekstraklasa.
Jak obstawiać futsal?
Jak obstawiać Futsal?
Choć futsal cieszy się mniejszą popularnością w naszym kraju niż mecze piłki nożnej, to klienci zakładów bukmacherskich decydują się obstawiać tę dyscyplinę sportu. Z reguły u legalnych bukmacherów napotkamy w ofercie zakłady na mecze ligi polskiej, ale także portugalskiej, czy hiszpańskiej, gdzie futsalem interesuje się wiele osób.
Futsal bukmacher
Z uwagi na to, że w Polsce futsal postrzegany jest jako niszowa dyscyplina sportowa, nie wszyscy legalni bukmacherzy decydują się na ulokowanie zakładów na mecze halowej piłki nożnej w swojej ofercie. Pomimo tego w naszym kraju klienci mają ten komfort, że mogą znaleźć kilka firm z zakładami na mecze futsalu i wybrać odpowiedniego bukmachera.
Kursy bukmacherskie na Futsal
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, futsal nie należy do popularnych sportów w Polsce. Niewątpliwie od razu zauważą to klienci zakładów bukmacherskich, którzy zobaczą mocno okrojoną ofertę bukmacherską na mecze piłki nożnej halowej. Przy sportowych rywalizacjach nie dostrzegą tak wielu dostępnych zdarzeń i wariantów, jak choćby w przypadku piłki nożnej. Bukmacherzy wystawiają kursy bukmacherskie najczęściej na takie zakłady: rozstrzygnięcie w meczu, czyli po prostu wynik: 1X2, under / over – zakłady na linię bramek, handicap – zakład, gdzie jedna z drużyn przed rozpoczęciem meczu uzyskuje przewagę oraz 1/2 połowa – wytypowanie wyniku poszczególnej części gry.
W Polsce klienci zakładów bukmacherskich, którzy poszukują oferty bukmacherskiej na mecze futsalu, mogą zdecydować się na usługi świadczone przez STS, Fortunę lub LVbet. Wspomniani legalni bukmacherzy wystawiają kursy bukmacherskie na futsalowe potyczki.
Futsal w STS
Największy polski bukmacher STS oferuje dostęp do meczów futsalu. Klienci, którzy pragną obstawiać mecze piłki nożnej halowej, mogą skorzystać z oferty STS. W niej znajdą oczywiście zakłady na mecze Futsal Ekstraklasy, ale także innych lig, jak choćby liga czeska, a nawet puchar Włoch. Ponadto STS wystawia kursy na międzynarodowe rozgrywki futsalu. Z reguły są to zakłady na zwycięzcę meczu, lecz w przypadku bardziej prestiżowych imprez i turniejów pojawiają się dodatkowe możliwości.
Futsal w Fortunie
Kolejną firmą bukmacherską, która spersonalizowała swoją ofertę pod kątem kibiców futsalu, jest Fortuna. U tego legalnego bukmachera gracze także będą mogli typować wyniki meczów w piłce nożnej halowej. W ofercie znajdą oczywiście mecze polskiej ekstraklasy, ale także lig zagranicznych, czy europejskich rozgrywek. Oprócz tradycyjnych typów 1X2 znajdą oni dodatkowe zakłady na mecze futsalu.
Futsal w LVbet
Okazję do typowania meczów futsalu mają także użytkownicy korzystający z usług LVbet zakłady bukmacherskie. Ten legalny bukmacher oprócz tradycyjnych typów na rozstrzygnięcie meczu oferuje także dodatkowe zakłady jak na przykład: under / over bramek.